ปกรายงาน
- 5. หน่วยที่ 3 กระบวนการบริหาร
ความหมายของการบริหาร
ธงชัย สันติวงษ์(2546, หน้า 18) ให้ความหมายของ การบริหาร ว่า การบริหาร คือ
งานของหัวหน้าหรือผู้นาที่จะต้องกระทา เพื่อให้กลุ่มต่าง ๆ ที่มีคนหมู่มากมาอยู่รวมกัน
และร่วมกันทางานเพื่อวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้จนสาเร็จผลโดยได้ประสิทธิภาพ
สมยศ นาวีการ (2525, หน้า 4) เนตร์พัณณา ยาวิราช (2546, หน้า 2) กล่าวว่า การบริหาร
คือ กระบวนการของการวางแผน การจัดองค์กร การสั่งการ
และการควบคุมกาลังความสามารถของสมาชิกขององค์การและทรัพยากรอื่น ๆ
เพื่อความสาเร็จในเป้าหมายขององค์การที่กาหนดไว้
โดยอาศัยบุคคลและทรัพยากรทางการบริหาร
อุทัย ธรรมเตโช (2531, หน้า 39) กล่าวว่า การบริหาร หมายถึง
กิจกรรมที่บุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไปร่วมกันดาเนินการเพื่อให้สาเร็จวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างห
นึ่ง หรือหลายอย่างร่วมกัน
สุรัสวดี ราชกุลชัย (2547, หน้า 4) กล่าวว่า การบริหาร คือ กลุ่มของกิจกรรม ประกอบด้วย
การวางแผน (Planning) การจัดองค์การ (Organizing) การสั่งการหรือการชี้นา (Directing/
Leading) และการควบคุม (Controlling) ซึ่งจะมีความสัมพันธ์โดยตรงกับทรัพยากรขององค์การ
เพื่อนาไปใช้ให้เกิดประโยชน์และด้วยจุดมุ่งหมายสาคัญในการบรรลุความสาเร็จตามเป้าหมายข
ององค์การอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล ครบถ้วน
Simon (1957, p. 1) ให้ความหมายการบริหารว่า การบริหารคือศิลปะในการทาให้กิจการต่าง ๆ
ได้รับการปฏิบัติจนเป็นผลสาเร็จ
Dessler (2004, p. 3) กล่าวว่า การบริหาร คือ การที่ผู้บริหารวางแผน จัดองค์กร การนา
และควบคุมการทางาน ให้บรรลุวัตถุประสงค์ขององค์การ
- 6. Robbins (1980, p. 6) ให้ความหมายของการบริหารว่า การบริหาร หมายถึง
กระบวนการในการดาเนินกิจกรรมต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาศัยบุคคลอื่น
จากความหมายทั้งหมดพอที่จะสรุปได้ว่า การบริหาร คือ
การที่ผู้บริหารใช้กระบวนการบริหาร อย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล
เพื่อให้องค์การบรรลุวัตถุประสงค์ที่ได้ตั้งไว้
กระบวนการบริหาร
กระบวนการบริหาร มีความหมายเดียวกับภารกิจหรือบทบาทหน้าที่ของผู้บริหาร
เป็นสิ่งที่ต้องยึดถือเป็นจุดยืนสาหรับปฏิบัติกิจกรรมในการบริหารงาน
ซึ่งเป็นลาดับขั้นในการบริหารงาน หรือ หมายถึงขอบข่ายของงานต่าง ๆ
ที่อยู่ในหน้าที่ความรับผิดชอบของนักบริหาร (สมบูรณ์ พรรณาภพ, 2521, หน้า 79; ปรียาพร
วงศ์อนุตรโรจน์, 2535, หน้า 29)
เนตร์พัณณา ยาวิราช (2546, หน้า 2-3) สมยศ นาวีการ (2525, หน้า 11)
กล่าวถึงหน้าที่การจัดการ (The Management Process: Management Functions)
ประกอบด้วยการจัดการดังนี้
1) การวางแผน (Planning) หมายถึง
การเลือกวิธีการทางานเพื่อให้บรรลุผลตามเป้าหมายขององค์การ
และกาหนดว่าจะทางานนั้นอย่างไร
- 7. 2) การจัดองค์การ (Organization) หมายถึง
การนาเอาแผนงานที่กาหนดไว้มากาหนดหน้าที่สาหรับบุคลากรหรือกลุ่มบุคคลที่จะปฏิบัติภายใ
นองค์การ เป็นการเริ่มต้นของกลไกในการนาเอาแผนงานไปสู่การปฏิบัติ
3) การนา (Leading) เกี่ยวข้องกับการจูงใจ ภาวะผู้นา
และการสื่อสารระหว่างบุคคลในองค์การเพื่อช่วยให้องค์การบรรลุวัตถุประสงค์ตามต้องการ
4) การควบคุม (Controlling) หมายถึง
หน้าที่ทางการจัดการสาหรับผู้บริหารในการรวบรวมข้อมูลเพื่อใช้เป็นมาตรฐานวัดผลการทางา
นในองค์การ รวมทั้งการวัดผลการทางานในปัจจุบันเพื่อกาหนดมาตรฐานขึ้น
และเปรียบเทียบกับผลงานที่ทาได้เพื่อปรับปรุงแก้ไขผลการทางานได้สอดคล้องกับมาตรฐานที่
กาหนดขึ้น
นอกจากนั้น กระบวนการบริหาร (Management Process)
ประกอบด้วยหน้าที่พื้นฐานของผู้บริหาร ซึ่งประกอบด้วย การวางแผน (Planning)
การจัดองค์กร (Organizing) การนา (Leading) การควบคุม (Controlling) (Robbins, 1998, p. 6;
Gary, 2004, p. 3; DuBrin 1994, p. 12; Mescon & Khedouri, 1985, p. 52; Holt, 1990, pp. 7-10)
จากความคิดของนักวิชาการทั้งในประเทศและต่างประเทศต่างเห็นตรงกันว่ากระบวนการบริหา
รต้องประกอบด้วย การวางแผน (Planning) การจัดองค์กร (Organizing) การนา (Leading) และ
การควบคุม (Controlling) ซึ่งในงานวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยเลือกแนวความคิดของ Robbins (1980)
ซึ่งได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนถึง The Administrative Process ซึ่งประกอบด้วยกระบวนการ
บริหาร 4 ประการดังกล่าวข้างต้น
